Δισκογραφία Κώστα Μα(ρ)σέλου (Νούρου)

1926

1. Tζιβαέρι Μανές (Τι είναι αυτό που σου ζητώ) - ODEON D GA-1161, GO-194
2. Αλή Πασσάς Μανές (Ξύπνα καημένε Αλή Πασά) - ODEON D GA-1161, GO-195
3. Γκαλατά Μανές (Δοκίμασέ με όταν θες) - ODEON D GA-1162, GO-196
4. Ματζόρε Μανές (Πολλές φορές με πλήγωσες) - ODEON D GA-1160, GO-193
5. Νιχαβέντ Μανές (Μόνο μιά ώρα χαίρομαι όταν γλυκοχαράζει) Odeon D GA-1140, GO-202
6. Ουσάκ Μανές (Στον κόσμο εγεννήθηκες γιά τον αφανισμό μου) Odeon D GA-1164, GO-20054
7. Ταμπαχανιώτικος Μανές (Ψεύτη ντουνιά και άπιστε) "Odeon D GA-1162, GO-197
8. Χετζάζ Μανές (Παρηγοράω την καρδιά μα δεν παρηγοριέται) Odeon D GA-1163, GO-199
9. Χουζάμ Μανές (Τύχη σκληρά, γιά πάψε πιά) Odeon D GA-1164, GO-201

1928

1. Μέμο (τούρκικο) - ODEON D GA-1305, GO-624
2. Μπουρνοβαλιός Μανές (Σαν περπατάς τρελαίνομαι και τρέχω στη σκιά σου) "Odeon D GA-1308, GO-626
3. Οι Ομολογίες (παραδ/κό) μόρτικο Odeon D GA-1296, GO-620-2
4. Ούζο (παραδ/κό) μόρτικο, Odeon D GA-1253, GO-621-2
5. Παιχνιδιάρα (Π.Τούντα) μόρτικο, Odeon D GA-1253, GO-619-2
6. Πειραιώτικος Μανές (Τα βάσανα με θρέφουνε) Odeon D GA-1308, GO-629
7. Σαν ευτυχεί ο άνθρωπος, όλοι τον αγαπούνε) Odeon D GA-1307, GO-628-2
8. Tζιβαέρι Μανές (Χήρα ν' αλλάξεις τ' όνομα) Odeon D GA-1307, GO-627
9. Τρελοκόριτσο (Γ.Δραγάτση/Ογδοντάκη) συρτός, Odeon D GA-1296, GO-622

1929

1. Έσπασες τα πιάτα (παραδ/κό) χασικλίδικο-χασάπικος, COLUMBIA GB 18055, 20593
2. Μανώλης χασικλής (Δραγάτση/Ογδοντάκη) χασικλ/κο-μόρτικο, COLUMBIA GB 18079, 46822
3. Αρμενοπούλα (Π.Τούντα) νησιώτικο, συρτός, COLUMBIA GB 18070, 20607
4. Μόρτισσα κακιά(Π.Τούντα) χασικλ/κο, καρσιλαμάς, COLUMBIA GB 18070, 20592
5. Μπιρ Μαβίλι (τούρκικο) μανές, Odeon D GA-1305 GO-752
6. Μέμο ? (τούρκικο) Polydor D V-50583 1382 BF 1929
7. Νιχαβέντ Μανές (κλαίγω κρυφά και σκέφτομαι) Columbia GB 8400, 20603
8. Όλο ούζο (παραδ/κό) Columbia GB 18055, 20697
9. Πειραιώτικος Μανές (Πολλά είναι τα βάσανα) Columbia GB 8399, 20602
10. Ραστ Μανές (Σαν παραδώσω την ψυχή) Columbia GB 8399, 20601
11. Σαμπάχ Μανές (Πες μου, βρε Χάρε, να χαρείς) Columbia GB 8398, 20599
12. Ταμπαχανιώτικος Μανές (Πνοή πλέον δε μ' άφησες) Columbia GB 8400, 20604
13. Xετζάζ Μανές (Ο κόσμος με κατηγορεί, δίχως να ξέρει λέει) Columbia GB 8398, 20600

1930

Μάγισσα κακιά (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-49, WG-37

Ματζόρε Μανές (Αφού εσύ με μίσησες, το παν θα σε μισήσει) Parlophon D B-21576 101124

Πειραιώτικος Μανές (Εμένα πρέπει μιά σπηλιά μ' αραχνιασμένο χώμα) Path F X-80187

70236

Πειραιώτισσα (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-50, WG-65

Πολυγωνιώτισσα (Μαν.Χρυσαφάκη) μόρτικο, Columbia GR DG-55, WG-87

Σμυρνέικο Μινόρε (Πνοή πλέον δε μου άφησες, στο στήθος γιά ν' αντέξω) Path F X-80187

70235

Στην Αθήνα (Π.Τούντα) χασάπικος, Parlophon D B-21586 101176

Στον Ποδονίφτη (Π.Τούντα) χασικλ/κο, Columbia GR DG-51 WG-66

Στου Συγγρού (Π.Τούντα) χασαποσέρβικο, Columbia GR DG-52 WG-69

Τα μάτια της Σμυρνιάς (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-52 WG-64

Χουζάμ Μανές (Ποιός έχει μαύρη την καρδιά, να γίνουμε συντρόφοι) ,Columbia GR DG-53

WG-88

Ψαραδάκια (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-50 WG-70

1931

Αγαπησιάρης (Π.Τούντα) απτάλικο, Columbia GR DG-138 WG-187

Έξω φτώχεια, κουτσαβάκι (Αντ. Διαμαντίδη) μόρτικο, Columbia GR DG-145 WG-218

Κακούργα πεθερά (Ιακ.Μοντανάρη) λαϊκό, Columbia GR DG-113 WG-152

Κατεργάρα μου , Ειρήνη (Αντ.Διαμαντίδη) σέρβικος, Columbia GR DG-145 WG-229

Μάγκας σεβνταλής (Κ.Σκαρβέλη) χασικλ/κο, ζεϊμπέκικος, Columbia GR DG-146 WG-226

Μεμέτης (Χρ.Μαρίνου) χασικλ/κο, ζεϊμπέκικος, Columbia GR DG-139 WG-201

" " " " " DG-203 WG-201

Πάμε να σκοτωθούμε (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-138 WG-217-2

Σπάστα, ρήμαξτα (Π.Τούντα) ζεϊμπέκικος, Columbia GR DG-134 WG-188

Το χασαπάκι (Κ.Σκαρβέλη) καρσιλαμάς, Columbia GR DG-139 WG-219

Ίσα ρε Σοφεράκι (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GR DG-134 WG-198

Σμυρνιά καμωματού (Κώστα Σκαρβέλη) μόρτικο, Columbia GR DG-146

Κατινάκι, φίλησέ με (Π.Τούντα) ...................................................................

1932

Γιαλέλι-Γιαλέλι (Σώσσου Ιωαννίδη) αράπικο, Columbia GR DG-185

1934

1. Αερόπλανο θα πάρω (Π.Τούντα) Κ.Νούρος, Στ. Βογιατζή -ζεϊμπέκικος, HMV GR AO-2090 OT-1492
2. Ο Μυλωνάς (Δ.Σέμση/Στ.Παντελίδη) συρτός, HMV GR AO-2113 OT-1512
3. Στελλίτσα (Στ.Παντελίδη *) Κ.Νούρος&Ρόζα Εσκενάζι, HMV GR AO-2092 OT-1508

* Το τραγούδι είναι διασκευή του τούρκικου παραδοσιακού Τσακιτζή Αχρονολόγητα

1. Αγοροκοριτσάρα (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GB-18069 (μάλλον 1939)
2. Αχ, μαζί σου (παραδοσιακό) χασάπικος, Odeon D GA 1309
3. Γιαννιώτικο αλα Σμυρνέικα (Νάξευρα από δω πάει ο ποταμός) (παραδοσιακό, μανές),Columbia GR DG-54
4. Δυό γυφτοπούλες (Σωτ.Γαβαλά) παραδ/κό, ζεϊμπέκικος, Columbia GR DG-281
5. Η δολοφόνισσα (Π.Τούντα) μόρτικο, Columbia GB 18069
6. Η χήρα (Δ.Σέμση) μόρτικο, Parlophon GR B-21636
7. Ματζόρε Μανές (Άραγε εγώ δεν έκλαψα, ξενύχτησα γιά σένα) Columbia GB 8397
8. Μέμο ? Polydor D V-50583
9. Μινόρε Μανές (Αν ήξευρες τον πόνο μου, εκεί μέσα στην καρδιά μου) Columbia GB 8397
10. Μινόρε Μανές ( " " " " " " " " " " ) Odeon D GA-1309
11. Μινόρε Μανές (Αφού εσύ με μίσησες, το παν θα σε μισήσει) Path. F X-80088
12. Μόρτης Πειραιώτης (Μιχάλη Σκουλούδη) ρεμπέτικο Columbia GR DG-130
13. Μπάλος Μαστίχα (Καλέ δε με λυπάσαι, δε μ' ευσπλαχνίζεσαι) Odeon D GA- 1334
14. Νεβά Μανές (Όταν σκεφτώ πως βρέθηκα στον κόσμο απελπισμένος) Columbia GR DG-282
15. Νιχαβέντ Μανές (Γιά σένα κλαίγω, μάνα μου γλυκιά) Odeon GR GA-1508
16. Όλα εδώ θα μείνουν (Γρηγόρη Ασίκη) μόρτικο, Columbia GR DG-281
17. Σαλονικιώτισσα (Μιχάλη Σκουλούδη) μόρτικο, Columbia GR DG-130
18. Σερφ Μανές (Στο πιό ψηλότερο βουνό θέλω να βγει η ψυχή μου) Columbia GR DG-282
19. Ταμπαχανιώτικος Μανές (Εμένα πρέπει μιά σπηλιά μ΄αραχνιασμένο χώμα) Path. FX-80088
20. Τζιβαέρι Μανές (Κρυφή πληγή αδύνατον να λάβει σωτηρία) Columbia GB 8386
21. Χωριατοπούλα (Γ.Δραγάτση/Ογδοντάκη) ρεμπέτικο, Columbia GB 18078

Η λίστα βασίζεται στο βιβλίο του Διονύση Δημ. Μανιάτη "Η εκ περάτων δισκογραφία γραμμοφώνου", Αθήνα Μάιος 2006 Στις λίστες του sealabs υπάρχoυν τα τρ. "Χασικλού" (Π.Τούντα) με ημερ/νία 1927 και, "Τζιτζιφιώτισσα" (Π.Τούντα) 1927

Μιά διαφορετική ματιά ενός Έλληνα απ' τις ΗΠΑ

H έρευνα γιά το ρεμπέτικο χρειάζεται διάφορες ομάδες ανθρώπων. Ένα μεγάλο κομμάτι της δουλιάς (με ιώτα) είναι να βρεθούν όλ' αυτά που μας έκρυψαν, όλοι/ες αυτοί/ές που ξεχάστηκαν/αποσύρθηκαν. Χρειάζονται οι νέοι άνθρωποι που έχουν μεράκι, κουράγιο και όρεξη. Tρανή απόδειξη, η τεράστια εργασία που έχει γίνει μέσα στο http://www.rebetiko.sealabs.net/ Χρειάζονται οι γυναίκες που έχουν μιά άλλη ματιά στα πράγματα, χρειάζονται - θα ακουστεί παράξενο - οι ομοφυλόφιλοι που, επίσης έχουν μιά άλλη ματιά και ευαισθησία. Γιά να γίνω σαφής, μεταφράζω παρακάτω ένα κείμενο ενός πολύ σοβαρού Έλληνα που ζει στη Βοστόνη (http://amanyala.blogspot.com/2006/06/rembetiko-of-month.html). Δείτε με πόση αγάπη και ευαισθησία γράφει και εικάζει γιά τα ρεμπέτικα: " Στη δημοσίευση του περασμένου μήνα, περιέλαβα μιά αναφορά στον Κώστα Μασσέλο (1980-1972) ή Νούρο, στο σχόλιό μου γιά το τραγούδι με τη Ρίτα Αμπατζή "Ο ψύλλος". Στο τέλος του τραγουδιού μιά αντρική φωνή πετάει ένα χαιρετισμό, όπως το συνήθιζαν στα ρεμπέτικα, "γειά σου, Ρίτα!" στον οποίο εκείνη απαντάει, "γειά σου, Νούρε μου!". Έτσι, μαθαίνουμε ότι ο Νούρος ήταν παρών στην αίθουσα φωνοληψίας. Σ' αυτή τη δημοσίευση έγραφα ότι ο Νούρος έπαιζε κιθάρα ή μπουζούκι. Το αν υπάρχει παίξιμο μπουζουκιού δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Το ερώτημα είναι, τι έκανε ο Νούρος μέσα στην αίθουσα. Ήταν σίγουρα εκεί, αλλά γιατί; Όλ' αυτά μπορεί ν' ακούγονται χψρίς ενδιαφέρον, αλλά γιά του εραστές του ρεμπέτικου είναι γοητευτικά θέματα, και πράγματι είναι. Υποθέτω ότι θα έπαιζε κάποιο όργανο. Ο εξάδελφός μου G. δε συμφωνεί. Μου είπε ότι ο Νούρος ήταν τραγουδιστής και δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι έπαιζε κιθάρα ή μπουζούκι. Το διασταύρωσα με κάποιους γνώστες (αυτούς που έκαναν το Rembetika: Historic Urban Folk Songs from Greece) κι εκείνοι συμφώνησαν ότι ο Νούρος δεν έπαιζε κάποιο όργανο. Μου φαίνεται παράξενο ότι απλά βρισκόταν εκεί, αλλά υποθέτω πως είναι πιθανό .*1 Γιά νά'μαι ειλικρινής, δεν ήξερα πολλά γιά το Νούρο, πριν την τελευταία δημοσίευσή μου. Είχα ακούσει το όνομα - και μάλιστα έχω τουλάχιστο ένα 78άρι δικό του από τη δεκαετία του ΄30- αλλά, αυτό ήταν όλο. Η προσοχή μου έπεφτε περισσότερο σε άλλους άντρες τραγουδιστές του ρεμπέτικου, σαν τον Αντώνη Αδαμαντίδη (Νταλκά), το Δημ. Ατραϊδη, το Γιώργο Παπασιδέρη και ακόμα, το Γιώργο Κατσαρό. Ξέρουμε πολύ λιγότερα γιά το Νούρο απότι γιά τους άλλους. Οπωσδήποτε δε θά'ταν δίκαιο να πούμε ότι ήταν άσημος. Στις΄μέρες του ήταν ένας καταξιωμένος και παραγωγικός τραγουδιστής μανέδων. Ο Νούρος άρχισε να γράφει δίσκους το 1926, μόλις τέσσερα χρόνια αφότου έφτασε στην Ελλάδα από τη Σμύρνη, όπου είχε μεγαλώσει. Εκεί τραγουδούσε στα φημισμένα καφέ-αμάν του λιμανιού, από την ηλικία των 18. Έχει ειπωθεί ότι το στιλ του Νούρου μοιάζει με των ψαλτών ή των πρωτοψαλτών της Βυζαντινής μουσικής παράδοσης. Η γνώμη μου είναι ότι η φωνή του Νούρου ήταν πιό ντελικάτη και λιγότερο γήινη από τους αρσενικούς τραγουδιστές του ρεμπέτικου και των μανέδων. Ήταν γνωστό ότι ο Νούρος ήταν λάτρης της Βυζαντινής μουσικής και έμεινε γιά ένα διάστημα στη μονή Βατοπεδίου στο Αγιονόρος. Αγόρσα πρόσφατα ένα CD με μερικές πρώιμες φωνοληψίες του Νούρου γιά να τον νιώσω καλύτερα. Επιπλέον, με ενδιέφερε πολύ η άποψη του εξαδέλφου μου, ότι ο Νούρος ήταν ομοφυλόφιλος. Μου έστρεψε την προσοχή σε μιά φωτογραφία που τον δείχνει συντροφιά με νέους άντρες (ένα παράδειγμα είναι η φωτο. αριστερά που τον δείχνει μ' έναν άγνωστο Τούρκο στρατιώτη, στη Κων/λη το 1950). Oι φωτογραφίες όμως δε μπορούσαν να είναι αποδεικτικές. Πολύ πιό ενδιαφέρουσα είναι η έκδοση του Ταμπαχανιώτικου μανέ με το Νούρο (δίσκος Columbia, γύρω στο 1928). Ο Νούρος χτύπησε διάφορες εκδόσεις του Ταμπαχανιώτικου, όπως και άλλοι, συμπεριλαμβανομένης και της Ρόζας Εσκενάζι. Εκείνο που κάνει την έκδοση του 1928 με το Νούρο ενδιαφέρουσα είναι ο Στελλάκης Περπινιάδης με το "να πεθάνεις, πούστη!" (Drop dead, faggot!), στο τέλος του τραγουδιού. Η λέξη πούστης είναι περιγελαστική στα ελληνικά. Όμως, θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι ο Περπινιάδης είχε σκοπό να εκφράσει εχθρικότητα απέναντι στο Νούρο. Νομίζω ότι είναι ένας παιχνιδιάρικος χαιρετισμός, μ' εκείνο τον σεξουαλικό και κοφτερό τρόπο που χαρακτήριζε τους ρεμπέτες. Απ' την άλλη μεριά, έχω δυσκολία να πιστέψω ότι ο Περπινιάδης θα το τραβούσε τόσο, αστειευόμενος με κάποιον που δε τον θεωρούσαν ομοφυλόφιλο. Η λέξη πούστης πετιέται συχνά με μορφή αστείου, αλλά δεν είναι κάτι που συναντιέται μέσα στις φωνοληψίες των ρεμπέτικων. Απότι ξέρω, η φωνοληψία του Νούρου στα 1928, είναι το μοναδικό παράδειγμα αυτού του είδους*2. Η χρήση της λέξης, σ' αυτή την περίπτωση, είναι (funny) μόνο αν ήταν γνωστό στους κύκλους των φίλων και συναδέλφων, ότι ο Νούρος είχε ρομαντικά και σεξουαλικά φλερταρίσματα με άντρες και ότι δεχόταν καλοπροαίρετα σχόλια γι αυτό. Αν και δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι, είναι λογική η σκέψη ότι ο Νούρος ήταν, αναπόδεικτα, ομοφυλόφιλος. Όπως και νά'ναι, το ενδιαφέρον μου γι αυτόν πάει πέρα απ' όλ' αυτά και, τελικά, δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να αποφανθεί με βεβαιότητα γιά τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Πάντως, οι στίχοι μερικών μανέδων του Νούρου έχουν μιά αποφασιστική queer ευαισθησία και ηχούν καθαρά στην queer ακοή μου. Κύρια στο Χουζάμ μανέ (Ποιός έχει μαύρη την καρδιά) και στο Χετζάζ μανέ (Ο κόσμος με κατηγορεί) - και οι δυό γραμοφωνημένοι στις αρχές του '30, βγάζουν την αίσθηση της "αγάπης που δε τολμάει να φανερωθεί". Ποιός έχει μαύρη την καρδιά, να γίνουμε συντρόφοι να περπατούμε σ' ερημιές να μη θωρούμε ανθρώποι/ Ο κόσμος με κατηγορεί, δίχως να ξεύρει λέει- αν ήξευρε τον πόνο μου, μαζί μου θε να κλαίει. Αν ο Νούρος ήταν ομοφυλόφιλος, οι στίχοι αυτοί θα του μετέφεραν μιά αίσθηση μελαγχολίας. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, οι μανέδες του μιλάνε στους σύγχρονους queers (τουλάχιστο, σ' εμάς που ακούμε ρεμπέτικα) γιά τις εμπειρίες της περιθωριοποίησης και της καταδίκης γι αυτόν που αγαπάμε". (Σημειώσεις δικές μου) *1 Στη διάρκεια φωνοληψιών ήταν πολύ συνηθισμένο να υπάρχουν και άλλοι/ες τραγουδιστές/τριες ή μουσικοί που είχαν τελειώσει τη δική τους φωνοληψία ή περίμεναν τη σειρά τους. Όντας μέσα, συμμετείχαν με κάποιο χαιρετισμό ή κάτι άλλο που θα χρειαζόταν γιά να δημιουργεί η ζωντανή αίσθηση του κεφιού. *2. Yπάρχει ακόμα ένα παραπλήσιο παράδειγμα πειράγματος στο Νούρο, στο παραδοσιακό τραγούδι "Αλή Πασάς" (1927). Συμμετέχοντες, σύμφωνα με τα στοιχεία του δίσκου, οι Ογδοντάκης (βιολί) και Μενεμενλής. Κάποιος άλλος, προφανώς, που ήταν παρών πετάει το : "Γειά σου Νούρο, γειά σου...με το βιολιτζή σου τ΄Ογδοντάκι...να τον περιμένεις παρακάτω..."